ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ဥ္းမ်ား

ဒဂုန္တာရာ
ေမ ၉၊ ၂၀၀၉

(ဆရာ ဒဂုန္တာရာ ေမ ၁၀မွာ အသက္ ၉၀ ျပည့္မယ္လို႔ ဆရာေအာင္ေ၀းက သတိေပးထားပါတယ္။ အဲသည့္အတြက္ ဆရာၾကီးရဲ႔စာ၊ ကဗ်ာေတြကို အမွတ္တရ တင္ဖို႔ စီစဥ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆုံး ဆရာေရးခဲ့တဲ့ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ကကဗ်ာ - မုန္းမွ ကယ္လီဖိုးနီးယား သို႔ - ကို တင္ဆက္လိုက္ပါတယ္။ ဆရာအမ်ဳိးအေဆြတို႔ အေနာက္ကမာၻသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ၾကခ်ိန္မွာ ဆရာေရးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဟိုး ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္း မုန္းေခ်ာင္းနဲ႔ အညာေဒသက ျမန္မာတို႔ ရုန္းကန္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကရာ၊ သို႔မွ အဆင့္ဆင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းျပီး ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာ အေျခခ်ခဲ့ၾကရာ၊ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ သူ႔မ်ဳိးေဆြတို႔ ကယ္လီဖိုးနီးယားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်ခဲ့စဥ္ ခံစားမိသမွ်ကို ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။)
(ကဗ်ာထဲမွာပါတဲ့ ျမန္မာမွဳေဝါဟာရေလးမ်ားကုိ ရင္ခုန္စြာျဖင့္ ဒီကဗ်ာကုိ တင္ပါတယ္)


မုန္းေခ်ာင္းေဘးမွ

အညာေဒသ၊ ရြာကေလးမ်ား

ဘိုးဘြားစဥ္ဆက္၊ ဆင္းသက္လာရာ

ၾကည္လင္စိမ္းျပာ၊ ေႏြခါဒူးဆစ္

ေက်ာက္စရစ္ခဲ၊ စိန္ခဲျမခဲ၊ ပုလဲပက္ႀကဲ

လက္လက္ေရတြင္ ျမင္ရ၏။



ဗုဒၶႂကြလာ

ေက်ာင္းေတာ္ရာျမတ္၊ ဘုရားပတ္လည္

ပိဋကတ္တိုက္၊ တည္ေဆာက္ခိုက္တြင္

ဖခင္ေခၚရာ၊ လိုက္ပါလာစဥ္

၀န္းက်င္ရြာမ်ား၊ လွည့္္လည္သြားၾက

အဘြားေျပာဖူး၊ ဘူးသည္ေဇာင္းခ်မ္းကုန္း

မုန္းေခ်ာင္း၊ မန္းေခ်ာင္း

ေက်ာင္းထိုင္ဦးပ႑ိ၊ ရွိရာတည္းခို

စိုရႊဲဆီမ်ား၊ ေရမုန္႔ဖဲ့စား

တမာရိပ္ၾကား၊ ေကြ႔ပတ္ေျပးလႊား

ကစားသည့္ရြယ္၊ မ်ိဴးရိုးႏြယ္စ

ျမင္ရ ၾကားရ၊ ေတြ႔ခဲ့ရသည့္

မုန္းေခ်ာင္းေဒသ ပံုကားခ်ပ္။



သီေပါနန္းက်

တိုင္းျပည္ပ်က္စ၊ မုန္းမွစြန္႔ခြာ

ဧရာ၀တီ၊ စုန္လာလိုက္ၾက

ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚ၊ ေရ၀န္းကမ္းညိဳ

ကနစိုေတာအုပ္၊ ရွင္းလင္းခုတ္တူး

ဓားမဦးခ်၊ ေျမဆြထြန္ယက္

မ်ိဴးဆက္ျပန္႔ပြား၊ လယ္သမားမ်ား

အိမ္ေျခမ်ားလာ၊ ဖြဲ႔စည္းကာလွ်င္

ထိုင္ကူဆိုေသာ ရြာကေလး။

လယ္ကြင္းေရျပည့္

ေလွျဖင့္ထိုးသြား၊ ၀ါးလံုးက်ိဳးက်

ရယ္ၾကေမာၾက၊ စပါးပင္ၾကား

ေရထုဆင္းမွ၊ ေလွထြက္ရေတာ့

ေမွ်ာ့နက္တြယ္ကပ္၊ ရယ္ရာမွငို

မိုညိဳလာၿပီ၊ ရြာဆီမည္းေမွာင္

မိုးထဲေလထဲ၊ ေလွကိုပစ္ထား

ေျပးၾကလႊားၾက ေပ်ာ္စရာပ။



လေရာင္က်ိဳးက်ဲ

ရြာထဲေလွ်ာက္လည္၊ ပိေတာက္ကိုင္းေအာက္

ေျမ၀ိုင္းေခ်ာမြတ္၊ ေမာင္းေထာင္းဆန္ဖြတ္

လတ္လပ္ေတးဆို၊ ပ်ိဳအိုတစ္သင္း

အတင္းေျပာရင္း ၀ိုင္းလုပ္ၾက။



ႏွင္းခ တလင္း

ေရႊေရာင္၀င္းပ၊ လႈပ္လႈပ္ရြရြ

ေလကအေ၀့၊ စပါးေလွ႔ၾက

ေကြ႔ကာ၀ိုက္ကာ၊ ေကာက္လႈိင္းပံုေဘး

ေျပးကာေဆာ့ကာ၊ လ၀ါ၀ါေလး

တိမ္ျပာမဟူရာ၊ ဇာပါးအေထြး

ညဥ့္ဦးေလေအး၊ ေကာက္န႔ံေမႊးေမႊြး

ေျပးလိုက္ ပုန္းလိုက္၊ ေကာက္ရိုးပံုေႏြး

တိုး၀င္အေကြး၊ လျမေရးေရး

စပါးေပၚခ်ိန္ လြမ္းမိေသး။



ျမစ္လက္တက္တြင္

စီး၀င္ေခ်ာင္းကေလး၊ ကြမ္းသီးျခံေဘးမွာ

တံငါေလွပ်က္၊ လွဲေလ်ာင္းလ်က္တည့္

ေမာင္းသံဒူဒူ၊ ထုသူကင္းမဲ့

ပဲ့နင္းေလွသူႀကီး၊ ဖိစီးဇရာ

ပံုျပင္မွ်သာ၊ တုန္ရီစြာျဖင့္

မေျပာႏူိင္ရွာ၊ ယခုခါမူ

ေဘာက္တူေပၚတြင္၊ ဆြမ္းအုပ္တင္၍

ကိုရင္တစ္ပါး၊ ေလွာ္ခတ္သြားသည္

ကမ္းပါးကပ္လိုက္၊ ကိုင္းငိုက္ရြတ္တြ

လႈိုင္းထပြတ္ထိ၊ လႈပ္မိရာမွ

ဇလပ္သီးေႂကြက်

တင္က်ီးငွက္က လန္႔ေျပး။



ေမာ္ေတာ္ေပၚတြင္

ရွင္ေလာင္းတင္၍၊ ဗီယင္နာကာေဖး

ကိတ္မုန္႔ေကၽြးခဲ့၊ ေရခဲ့မုန္႔ႏွင့္

ဘင္ဂ်ိဳ၀ိုင္းႏွင့္၊ ဟြန္းတေယာႏွင့္

ေရတြင္ေမ်ာပါ၊ ငွက္ေပ်ာတံုးထက္

ဗ်ိဳင္းငွက္တေကာင္ေငး။



ငယ္စဥ္ဘ၀

ဒုတိယမ်ိဳးဆက္၊ ေကာက္ရိုးရနံ႔

ႏြားေခ်းန႔ံနွင့္၊ ပဲရစ္ညခင္း ေရေမႊးန႔ံ

ေထြးေရာမတူ၊ ေက်းလက္ႏွင့္ၿမိဳ့ျပ

ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွ တကၠသိုလ္

ကိုလိုနီေခတ္၊ ႀကီးျပင္းျဖစ္ခဲ့

မုန္းေက်ာက္စရစ္၊ သဲပြင့္ေရြ႔လ်ား

သစ္သားပန္းပု၊ ထုဆစ္ပန္းကြက္

ေလွပ်က္ႂကြင္းက်န္၊ ေရႊေရာင္ယြင္းလြင့္

ပင့္ကူအိမ္ေျမႇး၊ လိမ္ယွက္ရစ္ကာ၊ ျပစရာတည့္

အမည္စာလံုးသာ

ပထမမ်ိဴးဆက္ ပံုျပင္မ်ား။



ဒုတိယမ်ိဳးဆက္

ငါတို႔လက္ထက္၊ သည္မ်ိဳးဆက္ကား

ေျမမ်ား ျခံမ်ား၊ ပိုင္ဆိုင္ထားသည့္

အေမြဆက္ခံ၊ ႂကြင္းက်န္ပစၥည္း

ထိုင္ၿပီးစားၾက၊ မတုိးပြားခဲ့

ႏွစ္မ်ားၾကာလွ်င္၊ ေျမရွင္စံနစ္



ေခတ္နွင့္ ကြာေ၀း၊ တေျဖးေျဖးခ်င္း

သက္ဆင္းေရြ႔ေလ်ာ၊ တိမ္ေကာလာစဥ္

ဖြားျမင္ရွာၾက၊ တတိယမ်ိဳးဆက္

လက္ထက္ေရာက္ခါ၊ ျပစရာကား

စိန္ျခယ္ျမကြင္း၊ စိမ္း၀င္းဖ်ပ္ဖ်ပ္

ေၾကာင္လက္စြပ္နွင့္၊ ေငြကြပ္ဓားေျမွာင္

မေဟာ္ဂနီေရာင္ ဗီရို၊ ေရႊတိုေရႊစ

သကၠလတ္စ၊ ရွန္ဟဲဖဲစ

ဇင္းမယ္ထဘီ၊ ဗန္ေကာက္လံုခ်ည္ ျမင္းေခ်းေရာင္

သည္ေလာက္သာ၊ ၾကည့္စရာတည့္

မ်က္စိေပကလတ္၊ တဖ်တ္ဖ်တ္နွင့္

ရင္သပ္ရႈေမာ၊ အံ့ၾသေတြေ၀

ဘာေတြပါလိမ့္၊ ခုခါေခတ္သစ္

ခရစ္ၿပိဳးျပက္၊ ပဂၢီပါတိတ္

ေပၚလီယက္စတာ၊ ဖိတ္လက္ပြင့္စံု

အိတုန္အိရွံ၊ မေလးရွံတဲ့

ေရွးနဲ႔မတူ သူတို႔ေခတ္။



သူတို႔ေမးၾက

ဒုတိယ မ်ိဳးဆက္၊က်ေနာ္တို႔ လက္ထက္အေၾကာင္း

ေဆာင္းလေဟမန္၊ ႏွင္းခညတြင္

ေမာင္းႏွင္ခုတ္သြား၊ မီးရထားက၊ ရိုးမကိုျဖတ္

ႏွင္း တရစပ္၊ ေတာအထပ္ထပ္

ပတ္သန္းခရီး၊ ေတာင္တြင္းႀကီးလမ္း

ေတာပန္း ေတာင္ပန္း၊ သင္းပ်ံ႔ ႀကိဳင္ေလွာက္

ထိုေရနံေခ်ာင္း ေခ်ာက္၊ ေရနံေျမတေလွ်ာက္

နွင္းေပါက္ဇာပါး၊ လူထုၾကားတြင္

တရားေဟာၾက၊ စည္းရံုးၾကႏွင့္

အလယ္ပစၥယံ၊ အရန္ဇရပ္

သပိတ္တပ္စခန္း

ထန္းပင္ရိပ္ၾကား၊ အုတ္ခံုနားတြင္

အလုပ္သမား၊ လယ္သမားမ်ားႏွင့္

ထမင္းထုပ္ အတူ စားၾကသည့္အေၾကာင္း

ေသာင္းေျပာင္းေထြလီ၊ ကိုလိုနီေခတ္ ဖက္ဆစ္ေခတ္

စစ္ႏွင့္ေတာ္လွန္ေရး၊ အေ၀းက်န္ရစ္

သက္ေသခံပစၥည္း၊ ႀကီးႀကီးမားမား

ေထာက္ထားမရွိ၊ တိုတိတိုစ

ပံုတိုပတ္စ၊ ကဗ်ာစ ၀ထၳဳစ

မွတ္မိသမွ်၊ ေျပာျပေနစဥ္

မ်က္စိေပကလတ္၊ တဖ်တ္ဖ်တ္ႏွင့္

ရင္သပ္ အံ့ၾသ၊ ေငးေမာ ပန္းလ်

ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ ပံုျပင္မ်ား။



တတိယမ်ိဳးဆက္

သည္လက္ထက္ကား၊ ရုန္းကန္မႈမ်ား

လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ အဟုန္ႀကီးမား

အမ်ိဴးအစား၊ ေထြျပားယွက္သန္း

နက္နဲရႈပ္ေထြး၊ အေမးပုစၦာ

အေျဖရွာၾက၊ မ်ားလွစြာပင္

လူငယ္သဘာ၀၊ ေတြးဆ စဥ္းစား

ဥာဏ္အားရွိသမွ်၊ ႀကိဳးစားအားထုတ္

စာအုပ္ရွာလည္း၊ မေတြ႔ဘဲလွ်င္

ေက်ာင္းနံရံျပင္ပ၊ ျမင္ရ ၾကားရ

ေတြ႔ရ ႀကံဳရ၊ သံၿပိဳင္ယိမ္းက

တီးၾက မႈတ္ၾက၊ ေကာ္ပီ ဂီတ

ဗီဒီယိုမွ၊ ပစ္ၾက ခတ္ၾက

ခၽြတ္ၾက ေဖာ္ၾက၊ ေပ်ာ္ၾက ပါးၾက

သရဲကား ဓားကား၊ နံခ်ပ္ကူကား

ေမွာင္ခိုယူသြင္း၊ ဂ်င္းအကႌ်မ်ား

ေနကာမ်က္မွန္စိမ္းမ်ား၊ အသံသြင္း တိပ္ေခြမ်ား

သံလိုက္ထိန္းခ်ဴပ္၊ ကစားစရာအရုပ္မ်ား

ေစ်းကြက္စည္ကား၊ ဆူးေလဘုရားလမ္းေဘး

ေဟး ေဟး ျငာသံ၊ ဆူညံေအာ္လ်က္

လက္မွတ္ရုံေပါက္၊ တေယာက္ကို တေယာက္တြန္း

ဂ်ိန္းစ္ဘြန္းကား၊ သိုင္းဇာတ္ကား။



ဤပတ္၀န္းက်င္

ေတြ႔ျမင္ခံစား၊ အာရုံမ်ားစြာ

လႈပ္ရွားလူးလြန္႔၊ ေရေသ ကူးခပ္

ကမ္းစပ္မေရာက္၊ အေခါက္ေခါက္တည့္

တေျဖာက္ေျဖာက္လွ်င္၊ မိုးေပါက္သံထင္

မွန္ရိပ္ဖိတ္စဥ္၊ ၾကည္လင္သံမွ်င္း

“ေလဆိပ္ ဆင္းေတာ့မယ္” ဟု၊ အငယ္ေလးထံမွ

ႏႈတ္ဆက္သံၾကား၊ စိတ္မွာလႈပ္ရွား

“ဘာမွာမလဲ”ေမး၊ ရင္ထဲတုန္ယင္ “ပန္းခ်ီေဆး”ဟု

ႏြမ္းလ်သံျဖင့္၊ ျဖည္းညင္းျပန္ေျပာ

စကားသံအဆံုး၊ ဖုန္းခ်သြားၿပီ

အေ၀းဆီလြင့္

ညီမမ်ားရွိရာ၊ ထြက္ခြာသြားစဥ္

မိုးသားညိဳဆင္၊ ေမ်ာပါေလႏွင္

ငါလွ်င္ေငးေမာ၊ မုတ္သံုၾကားမွ

မ်ိဳးဆက္မ်ားကား

ေ၀းကြာ သြားၾက၊ မုန္းမွ ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိစ္

ေရၾကည္ရာလႊမ္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းပင္လယ္

က်ယ္လည္းတမုဟုတ္၊ ခလုတ္ႏွိပ္ရုံ

ရုပ္ျမင္သံၾကားတယ္လီဖုန္းမွာ ေတြ႔ၾကစို႔ေနာ။ ။

(ကယ္လီဖိုးနီးယားေရာက္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားသို႔)
[ဒဂုန္၊ ေမ ၁၉၈၅]