ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ဥ္းမ်ား

ေခါင္းေဆာင္မႈ၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို ရွာေဖြျခင္း
By Mhaw Sayar on November 6th, 2008 Myanmar Entrepreneur Group အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ပထမဆံုး ေရးျဖစ္တဲ့ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ ဘေလာ့ဂ္မွာပါ ထပ္ဆင့္ ကူးယူ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
(က)
Finding Out Leadership

ေခါင္းေဆာင္မႈ သို႔မဟုတ္ Leadership ဆိုေသာ စကားလံုးကို ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ လူတိုင္း နီးပါးေလာက္ ၾကားဖူးၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ေနရာေဒသ ကို လိုက္၍ ၾကားပံု ၾကားနည္း ကြာျခားမည္။ အခ်ိန္အခါႏွင့္ လူပုဂၢိဳလ္ ေပၚ မူတည္၍ ျမင္ပံု ျမင္နည္း ကြာျခားမည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ေခါင္းေဆာင္မႈ ဆိုေသာ ေဝါဟာရ တစ္ရပ္သည္ လူ႔ေလာက၊ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္း အတြင္း ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ရပ္တည္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကေသာ လူစုလူေ၀း၊ အဖြဲ႔အသင္း ႏွင့္ လူမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံ အစရွိသည့္ အရာအားလံုးတို႔ အတြက္ မရွိမျဖစ္ အေရးႀကီးေသာ အရာတစ္ခု ျဖစ္ျခင္းကိုမူ ကမာၻဦးကတည္းက လူသားတို႔ လက္ခံ လာခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္၏။

(ခ)
စာဆန္ဆန္၊ ဟိုအခ်က္ ဒီအခ်က္မ်ားအား ကိုးကား မေျပာမွီ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း တစ္ေယာက္၏ အဂၤါရပ္မ်ားကို မိမိကိုယ္တိုင္ မိမိ ဆႏၵမ်ားေပၚတြင္ အေျခတည္၍ စိတ္ကူး သတ္မွတ္ ၾကည့္ႏိုင္သည္။
ပထမဆံုး အခ်က္ အေနျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ အားလံုးတို႔ထက္ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး တို႔တြင္ အျမင္ က်ယ္ျပန္႔ ႏွံ႔စပ္သူ ျဖစ္ရမည္။ ေယဘူယ် ဆန္ေအာင္ ေျပာလိုက္ျခင္း ျဖစ္၏။ ဆိုလိုရင္းမွာ ေခါင္းေဆာင္ ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္လုပ္သူ အဖြဲ႔အစည္း၏ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္တြင္ အျမင္က်ယ္က်ယ္ ျပန္႕ျပန္႕ ရွိရန္ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္လုပ္သူ ကိုယ္တိုင္ကမွ ႏြားေျခရာခြက္ထဲေလာက္ ကို မ်က္စိတစ္ဆံုး ၾကည့္ရႈေနလ်င္ ေနာက္လိုက္ အေပါင္းတို႔ကား စံုလံုးကန္းရန္သာ ရွိေတာ့၏။

ဒုတိယ အခ်က္အေနျဖင့္ မိမိသိသကဲ့သို႔၊ မိမိျမင္သကဲ့သို႔ အျမင္မ်ားအား မိမိေနာက္လိုက္ အေပါင္းတို႔အား သိရွိနားလည္ လာေအာင္၊ ျမင္တတ္၊ ၾကည့္တတ္လာေအာင္ ေျပာေဟာျခင္း၊ သင္ၾကား ျပသျခင္း၊ ၾကည့္ရႈ ေစာင္မျခင္း တို႔အား ျပဳလုပ္သင့္၏။ သို႔မဟုတ္လ်င္ မိမိႏွင့္ ေနာက္လိုက္တို႔ၾကား အျမင္ မတူညီမႈေၾကာင့္ မည္သည့္အခါမွ နားလည္မႈ၊ သေဘာတူညီမႈ ရရွိလိမ့္မည္ မဟုတ္ပဲ ထို အဖြဲ႔အစည္းသည္လည္း မည္မွ်ပင္ အင္အားႀကီးမားသည္ျဖစ္ေစ စံုးစံုးျမဳပ္၊ က်ရံႈး လိမ့္မည္သာ ျဖစ္၏။

တတိယ အခ်က္အေနျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ မည္သည့္ အေျခအေန၌ မဆို အဖြဲ႔အစည္း၏ အက်ိဳးစီးပြား အေပၚတြင္ အၿမဲသစၥာရွိၿပီး၊ အစဥ္သေရြ႕ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ကာ တည္ၾကည္မႈ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ ရဲရင့္ျပည့္စံုသူ ျဖစ္ရမည္။ အဖြဲ႔အစည္း ဆိုရာတြင္ Company တစ္ခုဆိုလ်င္လည္း Company တစ္ခုအေလ်ာက္၊ အဖြဲ႔အသင္း ဆိုလ်င္လည္း အဖြဲ႔အသင္း အေလ်ာက္ ေနာက္ဆံုး ႏိုင္ငံ၊ ကမာၻႏွင့္ ခ်ီကာ သူ၏ တာဝန္ခံရမႈ၊ တာဝန္ယူရမႈ တို႔အေပၚတြင္ မူတည္၍ အဆိုပါ အဖြဲ႔အစည္း၊ ၿမိဳ႔ျပ၊ ႏိုင္ငံ၊ ကမာၻ တစ္ခုလံုး အေပၚတြင္ ရဲရဲ ရင့္ရင့္ သစၥာရွိသူ ျဖစ္ရမည္ ဟု ဆိုလို၏။ လိုတစ္မ်ိဳး၊ မလိုတစ္မ်ိဳး၊ လိုအပ္သလိုထားေသာ သစၥာႏွင့္ ရိုးေျဖာင့္မႈကို အသံုးခ်ကာ ကိုယ္က်ိဳးရွာျခင္း၊ သူရဲေဘာေၾကာင္ျခင္းသည္ ေခါင္းေဆာင္သူ၏ အဂၤါရပ္မဟုတ္ေပ။

(ဂ)
ဤေနရာတြင္ တစ္ခ်က္ကို ျမွဳပ္ထားခဲ့သည္ကို ေတြးေတာၾကည့္ႏိုင္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈ၏ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုသူမ်ားက ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ အမ်ား ေလးစားဖြယ္ ျဖစ္ေသာ သူတစ္ဦး ျဖစ္ရမည္ စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ၾကသည္ မ်ားကိုလည္း ဖတ္ရႈေလ့လာဖူးခဲ့၏။ အမွန္တြင္ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ မိမိ၏ သက္ဆိုင္ရာ လူ႔ေဘာင္ အဖြဲ႔အစည္းအေပၚတြင္ အၿမဲသစၥာရွိျခင္းႏွင့္ ကိုယ္က်ိဳးမၾကည့္၊ ရဲရင့္စြန္႔စားျခင္း စေသာ အဂၤါရပ္မ်ားတို႔ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ျပည့္စံုေနလ်င္ပင္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ လူမ်ိဳး၌ လူတိုင္းေလးစားဖြယ္ရာ အရည္အခ်င္းမ်ား အလိုအေလ်ာက္ ရွိလာမည္မွာ မလြဲဧကန္ပင္ ျဖစ္ၿပီး ထိုကဲ့ သို႔ေသာ ေခါင္းေဆာင္ ကိုယ္၌လည္း လူတိုင္းအား သူ႕ေသြး၊ ကိုယ့္သား မခြဲျခားပဲ ေလးစားစြာ ဆက္ဆံတတ္ျခင္း ဟူေသာ အရည္အခ်င္း တစ္ရပ္ မုခ်ရွိေနလိမ့္ မည္ျဖစ္သည္။

ထိုမွတစ္ပါး မိမိ၏ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားအတြက္ အသံုးခ်ရန္ ေနာက္လိုက္အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ လူထု၏ ေလးစားမႈကို ရရွိေအာင္ တမင္တကာ လုပ္ယူဖန္တီးျခင္းကား တစ္ဖက္မွ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္လ်င္ တစ္ဖက္လွည့္ႏွင့္ လိမ္လည္ လွည့္ဖ်ားဖို႔ ႀကိဳးစားေနျခင္း ပင္ျဖစ္ၿပီး ရည္ရြယ္ခ်က္မွာလည္း ကိုယ္က်ိဳးအတြက္သာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုကဲ့သို႔ လုပ္ယူေသာ ေလးစားမႈသည္လည္း မည္မွ် ၾကာျမင့္စြာ ခံေလမည္နည္း။ ထိုသို႔ေသာ လူမ်ိဳးအားလည္း မည္သူက ေခါင္းေဆာင္ဟု သတ္မွတ္ ေလမည္နည္း။

(ဃ)
အမွန္ေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ ဆိုသူမ်ားသည္လည္း တစ္သီးတစ္ျခားစီႏွင့္ တစ္မ်ိဳးတစ္ဘာသာစီ ျဖစ္ထြန္းေမြးဖြားလာသူမ်ား မဟုတ္ၾကေခ်။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေခါင္းေဆာင္ဟူ၍လည္း မည္သည့္ အခါမွ သတ္မွတ္ထားခဲ့ၾကသူမ်ား မဟုတ္ၾက။ သူတို႔၏ တမင္တကာ လ်ိဳ႕ဝွက္မထားေသာ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားကား အျမင္က်ယ္ျပန္႔မႈ၊ အစဥ္တစ္စိုက္ ရိုးသားရဲရင့္မႈ ႏွင့္ ကိုယ္က်ိဳးမရွာ လူ႕အဖြဲ႔အစည္း အေပၚတြင္ အၿမဲ သစၥာ ေစာင့္သိမႈ တို႔ပင္ ျဖစ္ၾက၏။ အံ့ၾသဖြယ္ မွန္ကန္ခ်က္ တစ္ခုကား အထက္ပါ အခ်က္သံုးခ်က္ ခန္႔ကို လူတိုင္း အေသအခ်ာ၊ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ လိုက္နာ က်င့္သံုးႏိုင္ၾကမည္ဆိုလ်င္ လူတိုင္း ေခါင္းေဆာင္ မ်ားခ်ည္း သာတည္း။ သို႔ျဖစ္၍ ၎ကဲ့သို႔ေသာ အဖြဲ႔အစည္းတြင္ ေနာက္လိုက္ဘယ္မွာနည္း ဟု ဂြက်က် လည္း ထပ္မံ ေမးျမန္းရန္ မလိုအပ္။ ထိုကဲ့သို႔ လူတိုင္း တည္ၾကည္ ေျဖာင့္မတ္ကာ၊ မိမိသက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္း၊ လူ႔ေလာကအတြက္ သစၥာရွိသူ၊ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔လိုသူ ခ်ည္းမ်ားသာ ျဖစ္ၾကလ်င္ ထိုသို႔ေသာ ေလာက၊ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း တြင္ ေခါင္းေဆာင္၊ ေနာက္လိုက္ဟူသည္ ေဝါဟာရ တစ္ရပ္အျဖစ္သာ က်န္ရွိလိမ့္မည္ ျဖစ္ၿပီး အျခားေသာ သူသာသည္၊ ကိုယ္နာသည္ဟူသည့္ အယူအဆမ်ား၊ အဓိပၸာယ္မ်ား သာမန္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အတြင္းမွာကဲ့သို႔ အဆိုပါ ေဝါဟာရမ်ား ေနာက္မွ လိုက္ပါလာရန္ မရွိေတာ့ေပ။

ထိုသို႔ေသာ ေလာက၊ အဖြဲ႔အစည္း အတြင္းတြင္ အခ်င္းခ်င္း လုပ္ကိုင္၊ ေျပာဆို၊ ဆက္ဆံ ေဆာင္ရြက္ ရာတြင္လည္း လူတိုင္း၏ ထားရွိေသာ အေျခခံစိတ္ဓာတ္မ်ား ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးသူႏွင့္ လိုက္ပါ လုပ္ေဆာင္သူတို႔ ၾကားတြင္ ႀကီးမားေသာ ကြာဟ ခ်က္မ်ား မရွိေတာ့ပဲ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ ျဖင့္သာ ပြင့္လင္း၊ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ၾက ေပလိမ့္မည္။ တစ္ခုတည္းေသာ ဘံုခံယူခ်က္ႏွင့္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ဘံုရပ္တည္ခ်က္ ျဖစ္သည့္ မိမိသက္ဆိုင္ရာ လူ႔ေဘာင္ အဖြဲ႔အစည္း၏ အက်ိဳးစီးပြား အေပၚတြင္ သစၥာေစာင့္သိမႈ၊ ကိုယ္က်ိဳးမငဲ့မႈ ဟူေသာ အခ်က္က မည္သူ႔ကို မဆို ေခါင္းဆာင္ လုပ္ရသည္ျဖစ္ေစ၊ ေနာက္လိုက္ လုပ္ရသည္ျဖစ္ေစ တူညီေသာ ေက်နပ္၊ ဝမ္းေျမာက္၊ ဂုဏ္ယူမႈ ကို ေပးစြမ္းလိမ့္ မည္ျဖစ္၏။

(င)
သို႔ျဖစ္ရာ ေခါင္းေဆာင္မႈ၏ ေနာက္ဆံုး အႏိၱမ အဓိပၸာယ္ကား အသို႔နည္း။ မိမိဦးေဆာင္ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုလံုးရွိ လူသား အားလံုးကို ေခါင္းေဆာင္တို႔၏ စိတ္ဓာတ္ ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္တို႔၏ အမူအက်င့္မ်ား ရရွိ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေလ့က်င့္၊ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္၊ ဦးေဆာင္မႈ ေပးျခင္း ျဖစ္သည္ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ ဆိုလို၏။ အရွင္းလင္းဆံုးႏွင့္၊ အထင္ရွားဆံုး ဥပမာကား ရွိခဲ့ၿပီးေခ်ၿပီ။ ႀကီးက်ယ္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ ႏွင့္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း။

မည္သူတို႔နည္း။ ငယ္မည္ သိဒၶတၳ ဟု တြင္ေသာ ေဂါတမ ဗုဒၶ ႏွင့္ သူ၏ ေနာက္ပါ အဖြဲ႔အစည္း တပည့္သာဝက သံဃာမ်ား ပင္တည္း။ ေဂါတမ ဗုဒၶ ကား သူတည္ရွိခဲ့ရာ ကာလ ဘီစီ - ၅၆၃ မွ ဘီစီ - ၄၈၃ ၊ သက္တမ္း - ႏွစ္ေပါင္း (၈၀) အတြင္း ဤ ေလာက၊ ဤ လူ႔ေဘာင္ အတြင္း အေအာင္ျမင္ဆံုးႏွင့္ အၿငိမ္းခ်မ္းဆံုး ေသာ အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုကို ဂရုဏာ၊ ေလးစားမႈ ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ တို႔ကို အရင္းျပဳ၍ ခိုင္ခံ့စြာ ဦးေဆာင္လမ္းျပ တည္ေထာင္ သြားခဲ့ေခ်သည္။ သူျမင္သကဲ့ သို႔ သူေဟာခဲ့သည္။ သူသိသကဲ့သို႔ သူေျပာခဲ့သည္။ မခၽြင္းမခ်န္ အားလံုး အမွန္တရားမ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း။ သို႔ေသာ္ သူလုပ္ခဲ့၊ သူေဟာခဲ့သည္ မ်ားကား သူ႔ကိုယ္က်ိဳးမဟုတ္၊ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လို၍ မဟုတ္။ ေလာက အက်ိဳး၊ အမ်ား အက်ိဳး မွ်သာ။ ထို႔အျပင္ သူေျပာတိုင္း၊ ယံုၾကည္ေလာက္ေသာ သူေျပာတိုင္း၊ စာထဲေပထဲ ပါသည္ဟုေျပာတိုင္း မ်က္စိမွိတ္ ယံုစရာ မလို၊ ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာ သံုးသပ္ၿပီး၊ လက္ခံမွ ယံု ဟူေသာ ရဲရဲေတာက္ ေျပာၾကားခ်က္မ်ား အပါအဝင္ သူေဟာေသာ၊ သူေျပာေသာ စကားမ်ား အတြင္း၌ပင္ သူကဲ့သို႔ေသာ ႀကီးက်ယ္၊ ျမင့္ျမတ္သူ ျဖစ္လိုလ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာနည္းမ်ား ကလည္း ပါေခ်ေသး၏။ မည္မွ်ေလာက္ ႀကီးက်ယ္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ ပါေပနည္း။

(စ)
အႏွစ္ခ်ဳပ္ရလ်င္ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ ေခါင္းေဆာင္၊ ေခါင္းေဆာင္ က်င့္ဝတ္ စသည့္ အရာအားလံုးတို႔သည္ ကမာၻတည္သေရြ႕၊ လူ႕ေဘာင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား တည္ရွိသေရြ႕ လူသားတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ အရ တည္ရွိေနၾက ဦးမည့္ အရာမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ဤေနရာတြင္ ေခါင္းေဆာင္ လုပ္သူသည္ ဦးစြာ မိမိကိုယ္တိုင္ ကမာၻ႔ဆန္ေသာ (တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ စၾကာဝဠာ ဆန္လာႏိုင္ၿပီး၊ ယခုပင္ အစပ်ိဳးေနေခ်ၿပီ) အျမင္မ်ိဳး၊ အသိဥာဏ္မ်ိဳး ရွိရန္လိုအပ္ၿပီး မိမိသိသကဲ့သို႔ မိမိ ေနာက္ပါ အဖြဲ႔အစည္းသိရွိေအာင္၊ မိမိျမင္သကဲ့သို႔ မိမိေနာက္လိုက္ လူမ်ား ျမင္တတ္ေအာင္ သင္ၾကား၊ ဦးေဆာင္ လမ္းျပတတ္ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ႏွင့္မဆို ေလးစားမႈ ကို အရင္းခံေသာ လြတ္လပ္၊ ပြင့္လင္းသည့္ ဆက္ဆံေရးမ်ိဳး ထားရွိအပ္၏။ အဆံုးစြန္ေသာ အဓိပၸာယ္ကား မိမိ၏ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုလံုးကို ေခါင္းေဆာင္တို႔၏ အရည္အခ်င္းမ်ိဳး နားလည္၊ ျဖစ္ေပၚ တည္ရွိလာေအာင္ ရည္ရြယ္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ေသာ လြန္စြာမွ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္သည့္ ေခါင္းေဆာင္မႈမ်ိဳး ေပးျခင္းပင္တည္း။

ေမွာ္ဆရာ
၀၅.၁၁.၂၀၀၈ (ဗုဒၶဟူးေန႔)